Теэд иимэ һайн һайхан үүсхэл олоной анхарал ехээр татаха гэжэ һанахада, даншье тиимэ бэшэ байшаба. Али мүнөө сагай оньһон хэрэгсэлнүүдтэ үшөөл дадаагүй гээшэ гүбди – видео-урилдаанда хабаадахань тиимэл һаа орёо байшаба гү? Али буряадууднай мүнөө түрэл хэлээрээ бэшэхэеэ болижо байгаа юм гү?
Холо ойрын аймагуудһаа наһанай хэмжээгээр: 14-18; 19-25; 25-һаа дээшэ хубаагдаһан аяар гурбан бүлэгтэ эльгээгдэһэн оройдоол 17 найрагшадай ажалнуудые Үндэһэтэнэй номой сан соо мартын 14-дэ «Зүүн зүгэй һэбшээн» түбэй түрүүлэгшэ Цырен Шойжонимаевай ударидалга доро харагдаа.
Хүн бүхэн тоонто нютагаа магтан дуулан ябадаг. Тиимэһээ энэ урилдаанда хабаадагшадай түрэл нютагаа магтаһаниинь гайхалгүй. Тиибэшье баһал өөрсэ удхатай, гүн бодолтойшье, түрэл хэлэеэ хүндэлэе гэһэн уряатайшье шүлэгүүд уншагдаа. Светлана Батуевагай «Эрбээхэй», «Арсалдаан», «Тугал» богонихон шүлэгүүд анхарал татана. Валентина Гармаевагай «Юун сэнтэйб?», Максим Гомбоевой «Дуранайм гуниг», Элбэг Зандраевай «Ажал тухай» шүлэгүүд һайн сэгнэлтэ абаа.
Үглөөдэрынь хабаадагшад уригдажа, мэдээжэ ирагуу найрагшадтай, БГУ-гай багша Валентина Патаеватай уулзажа, уран шүлэгэй найруулга тухай, яажа торгон түрэл хэлэнэйнгээ баялигые хэрэглэхэб, өөрын һанал бодол яажа тобойлгон гаргахаб гэжэ хөөрэлдөө.
Буряадай арадай поэт Нина Артугаева Буряадтамнай уран хурса гуурһатан үшөөл бии юм байна гэхэдээ, хүн бүхэндэ өөрын онсо бодолнууд байха ёһотой гэжэ һануулна. Мэдээжэ ирагуу найрагшадай зохёолнуудһаа һугалжархиһан мүрнүүд дайралдана. Мүн баһа нэн түрүүн энэ зохёолни хүндэ хэрэгтэй гү гэжэ бодомжолхо ёһотой. Шүлэг зохёолнай өөрын найруулгатай, хэлбэришэгүй гуримтай, холбуулалтай, сохилтотой ха юм даа гэжэ ойлгохо тон шухала.
Өөрөө бэшэхэ, зохёохоһоо гадна, уран зохёолдо олониие хабаадуулхаяа оролдожо байһан Вера Сергеевна анхан Интернедээр дуу үгэлгэ эмхидхэхэ гэжэ һанаһан аад, болёобди гэнэ. Юундэб гэхэдэ, иимэ аргаар дуугаа үгэхэдөө, хүнүүдэй бэлиг талаан сэгнэнэгүй, харин танил талынгаал түлөө дуугаа үгэхые оролдоно гэжэ һанамжаяа элирүүлээ.
Буряад орондоо буряад хэлэеэ үзэхэ дээдэ һургуулигүй болошоһон бидэнэй дундаһаа ямар бэлигтэй ялас гэмэ уран зохёолшо, ирагуу найрагша гарахаб даа гэжэ Валентина Дугаровна голхорно. Буряад хэлэеэ, үндэһэн уран зохёолоо гүнзэгыгөөр шудалһан хүн лэ «гуурһатай» ханилжа, уран үгын нюуса ойлгожо шадаха. Буряад факультедтэ һураһан оюутад бултадаа уран зохёол бэшэхэ һэдэбтэй болошохогүй юм гүб даа. Гэбэшье булта хэлэеэ тон һайнаар мэдэхэ тула, лаб лэ бэшэнээ дэмжэхэ, һургаха, дахуулха ха юм. Тиимэһээ мүнөөнэйхидэл адли нэгэ тээ няалдаһан бэшэ, харин хүсэд дүүрэн эрхэтэй буряад дээдэ һургуули байгуулха шухала гэжэ эрдэмтэ багша һанамжална.
Залуу буряад дуушадые дэмжэдэгээрээ мэдээжэ Цырен Дашиевич дуушаднай һайн дуугүйгөөр юу гүйсэдхэхэб даа гэжэ мэдүүлээ. Һайн дуун эрхим найруулгатай шүлэгүүдһээл мүндэлнэ. Тиимэһээ али зэргээр ирагуу найрагшадые дэмжэхэеэ оролдонобди гэжэ тэмдэглэнэ.
Хонгор басаганда – хонин шан
Баярай оршон байдалда илагшадта шагналнууд, хүрэл барималнууд, медальнууд, дипломууд, баталамжанууд барюулагдаа. Мүн баһа энэ урилдаа арга шадалаараа дэмжэһэн сенатор Вячеслав Мархаевай зүгһөө шангай һуури эзэлэгшэдтэ Арадай Хуралай һунгамал Түмэн Дондоков, Буряад хэлэ хүгжөөхэ түбэй түрүүлэгшэ Баяр Балданов, Түнхэнэй зоной эблэл тусхай шангуудые барюулаа.
Үхибүүдтэ зорюулһан шүлэгүүдээрээ 28-дахи һургуулиин захирал Цырен Базаров, Хяагтын Алтайн Виталий Цыбиков, Зэдын Дээдэ-Ториин Цэцэгма Ачитуева, Агын Дулдаргын Элбэг Зандраев шалгаржа, тусхай шангуудта хүртөө. 3-дахи һуурида гараһан дуунуудые зохёохо дуратай Цыпилма Дубчиновада «Буряад үнэнэй» шан барюулагдаа. «Алтарганада», Этигэлэй хамбын наадануудта эдэбхитэйгээр хабаададаг, мүнөө 1-дэхи һуури эзэлһэн Цырегма Балдановада шагнал дээрэнь үшөө өөрынгөө шагнал Вера Сергеевна баряа.
23 наһатай Захааминай Үлэгшэнэй Валентина Гармаевада Санагын бэлигтэй мүнгэшэ дархан Бэлигто Нохоров үреэлэй һайхан үгэнүүдтэйгээр мүнгэн зүүдхэл зүүлгээ. 81 наһатай Максим Гомбоевто шүдэ эмшэлдэг «Зубной» поликлиникын зүгһөө мүнгэн шагнал барюулагдаа. Хэжэнгын Бэлигма Дамбаева 2-дохи һуури эзэлжэ, «Всё для дома» дэлгүүрэй шан абаа.
Бүгэдэ буряадуудай һүлдэ шүтээн саһан дуулгата Саяан тухай шүлэг ба дуу бэшээгүй поэдүүд үсөөн. Тиин гэһээ Ахын Сорогой басаган, Буряадай багшанарай колледжын 2-дохи курсын оюутан Сарюна Самсонова ирагуу һайхан мүрнүүдээрээ бултанай дурые татажа шадаа. Тиигэжэ Түнхэнэй Далахайн Андрей Зайгановай тогтооһон хонин шанда хүртөө.
Энэ мүрысөөндэ туһалһан зондо һайн һайханиие хүсөөд, буряад хэлэнэйнгээ түлөө хамсыгаа шуужа ябая гэжэ Вера Сергеевна уряална.
«Шэдитэ гуурһан» урилдаан заншалта боложо, жэлһээ жэлдэ олон ирагуу найрагшадые дэмжэжэ, уран зохёолнуудынь хэблэгдэжэ, үргэн олон уншагшадтаа мэдүүлжэ байг лэ даа.
