Премьерын биледүүд хэдэн үдэр урда тээ дууһаһан ушарһаань бодомжолходо, тус зүжэгые олон харагшад хүлеэн абаа гэжэ ойлгое.
Буряад драмын театрай репертуар үшөө нэгэ зүжэгээр баяжаба гээшэ, шэнэ пьесэ бии болоо, залуу уран найруулагшын дипломна ажал бэлдэгдээ. Хооһон газар дээрэ бии болоһон авторнууд бэшэ гэжэ тэмдэглэлтэй. Энэмнай һүүлшын хэдэн жэлэй турша соо театрай уран һайханай хүтэлбэриин урдаа табиһан зорилгонуудайнь бэелүүлгын үрэ дүнгүүдэй нэгэ хуби гээшэ. Ерээдүйнгээ залуу халааниие бэлдэлгэ, шэнэ буряад зүжэгүүдые бии болголго гэһэн зорилгонуудаа театр үсэдөөр дахан, табан жэлэй турша соо Борис Щукинэй театрай дээдэ һургуулида шэнэ зүжэгшэдые, шэнэ уран найруулагшые һурган бэлдэнэ, шэнэ мүнөө үеын пьесэнүүдые бэшэлгын тусхай лаборатори һургуулинуудые эмхидхэжэ, шэнэ зүжэгүүд, тэрээнтэй хамта шэнэ социальна геройнууд, дүрэнүүд бии боложол байна гээшэ. Буряад театраймнай хүгжэлтэ зогсоногүй, олон шэнэ арга боломжонууд туршагдажал, нэбтэрүүлэгдэжэл байдаг гэжэ хэлэхэмнай шухала.
Манай арадай буурал урдан сагай «Наян Наваа» гэһэн дуунай нэрэтэй, Буряад драмын театрай залуу зүжэгшэн Булад Самбиловай бэшэһэн «Иргүүтэй» гэһэн пьесэ дээрэ үндэһэлһэн зүжэгые залуу уран найруулагша Виктор Жалсанов табяа. Энэ зүжэг хадаа Витиин дипломна ажалынь болоо гэжэ дахин һануулая. Виктор Бальжинимаевич 2015 ондо Буряад театрһаа Москва хотын Борис Щукинэй нэрэмжэтэ театрай дээдэ һургуулида уран найруулагшада һурахаяа эльгээгдэһэн түүхэтэй.
Зүжэг мүндэлүүлһэн бүлгэм гэхэдэ - хатар табигша Доржо Галсанов, хүгжэмшэн Анастасия Дружинина ба уран найруулагшын туһалагша, Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн, Елена Дамбаева мүн.
Зэдын аймаг тоонтотой, Москва хотодо ажаһуудаг, уран найруулагшаар, зүжэгэй хатар табигшаар, багшаар ажалладаг Доржо Галсанов өөрын онсо хубитаяа оруулалсаа. Доржо Зүүн-Сибириин гүрэнэй соёл урлалай академи дүүргэһэн намтартай. Росси гүрэн дотор элитэ театрай ажаябуулагша, зүжэгэй хатар табигша Игорь Григуркогой курс түгэсхэһэн Доржо хадаа багшынгаа буянта хэрэгыень үргэлжэлүүлнэ, нэрыень нэрлүүлэн ябана. «Наян Наваа» хадаа арбан хоёрдохи хатар найруулһан зүжэгынь болоо. Зүжэгэй удхын нэгэ шугамай дүрэнүүд - Хашан Хаанай гурбан хүүгэд Сагаан Үбгэнтэй харилсана. Тэдэ дүрэнүүдэй хатарыень, ябасыень Доржо Сам хатарай маягаар найруулан табяа. Чимит Дондоков, Алдар Базаров, Дашинима Доржиев гэгшэдэй гүйсэдхэһэн тэдэ дүрэнүүд харагшадта ехэл һайхашаагдаа.
«Иргүүтэй» гэһэн пьесын автор – залуу зүжэгшэн Булат Самбилов. Мүнөө сагай буряад хүн тухай бодомжолһон бүтээл болоо һэн. Недондо хабар уран уншалгынгаа үедэ энэ пьесэ эгээл ехэ, халуун хөөрэлдөө, хуралдаа татаа һэн. Бодхоогдоһон асуудалнуудынь, дайраһан ниигэмэй «үбшэн» талануудынь тиимэ байгаа гэе.
Уран найруулагша Виктор Жалсанов энэ пьесые буряад арадайнгаа аман зохёолой алтан абдарай зүйлнүүдээр «бөөмэлжэ орёон», удха дээрэнь удха нэмэжэ, театрай уран һайханай маяг түхэлөөр шэмэглэн табяа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Манай арадай хэдэн зуун жэлэй туршада «Наян Наваа» гэһэн нангин газар, нютаг тухай үеһөө үедэ дамжуулагдажа ябаһан домогууд, буряад угсаатанай ерээдүй байдал тушаа урид мэдэжэ хэлэдэг зоной үгэнүүд, сэсэн һургаал заабаринууд, заншалнууд гээд мэнэ мэнэ тайзан дээрэһээ дамжуулагдажал байгаа.
Эдэ бүхы һонирхолтой нэмэлтэнүүд гол удха болохо пьесын утаһатай гүрэгдэн, мүнөөнэй, хори нэгэдэхи зуун жэлэй буряад хүн ямар болоод байнаб гэһэн бодомжолгодо зорюулагдаа. Мүнөө сагай хүн юугээр һанаата болоноб? Юундэ зарим нэгэн сэдьхэжэ ябаһан хараа бодолоо алдангүй, өөрын үнэн хэрэгэйнгээ түлөө эсэргүүгээр тэмсэнэб, жүдхэнэб, харин зарим зон хара бэеэ хараад, бултантай адли болоод, юумэнһээ хороод, айгаад, мүнгэнэй хойноһоо юушье хэхээр бэлэн бэ гэжэ олон орёо асуудалнуудта харюунууд бэдэрэгдээ гээшэ. Тэрэнэй хажуугаар, бидэ, буряад зон, нангин үлгы болохо эхэ байгаалидаа хайра гамтайгаар хандажа, алтан тэнсүүриеэ алдангүй эдлэхэ заншалаа мартангүй, мүнөөдэрэй олзо оршын хойноһоо гүйлдэнгүй, ерээдүй байдал тухайгаа бодоебди гэһэн уряа зүжэгэй гол герой Баатарай үбшэнтэй, һанаа зоборитой үгэнүүдээр дамжуулагдаа. Энэ үбшэн бүхы харагшадай сэдьхэлые дайраа ёһотой.
Үнинэй хүлеэгдэһэн зүжэг, хэлэгдэһэн лэ юумэниинь үнэн гэхэһээ эхилээд, олон лэ һайшаал-һанамжануудаа харагшад халуун баяр баясхаланай үгэнүүдтэй үлээгээ, шэнэ зүжэгэй мүндэлһэн ушараар амаршалаад, эльгэ сэдьхэл дүүрэн тараад һэн...
