Александр Галсаннимаевич Лыгденов Зэдын аймагай Сагаатай нютагта 1952 ондо түрэhэн. Дээдэ-Үшөөтэйн дунда һургуулиие дүүргэhэнэйнгээ удаа Номгон далайн сэрэгтэ гурбан жэлэй туршада алба хэжэ ерээд, Улаан-Үдэ хотын П. Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищи, удаань Зүүн Сибириин гүрэнэй соёлой институт дүүргээ.
Л. Линховоинай нэрэмжэтэ 1-хи хүгжэмэй һургуулида, Буряад Уласай соёлой министерствын hуралсалай-методическа таhагта, П. Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищидэ ажаллаа.
А. Лыгденов 1980 онhоо уран зохёол бэшэжэ эхилээ. Республика дотороо хэблэгдэжэ байдаг «Байкал», «Байгал», «Морин хуур», «Вершины» сэтгүүлнүүдтэ, «Бурятия», «Буряад үнэн» сонинуудта рассказуудаа, хизаар ороноо шэнжэлhэн статьянуудаа саг үргэлжэ толилжо байдаг. 1966 ондо «Морин хуур» гэhэн зохёолшын түрүүшын ном хэблэлhээ гараа. 2000 ондо «Тохорюунуудай бусалга» гэжэ шүлэгүүдэй согсолбори хэблэгдээ. 2004 ондо Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй академическэ театрай тайзан дээрэ «Зурхэн шулуун» гэhэн пьесээр зүжэг табигдаа, энэл жэлдэ «Эсэгын сэргэ» гэhэн рассказуудай ном ород хэлэн дээрэ хэблэлhээ гараа. Александр Лыгденовэй зохёолнууд Ород Уласай арадуудай мүнөө үеын литературын болон Буряад литературын антологинуудта оронхой.
А.Л. Лыгденов Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Ород Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Исай Калашниковай нэрэмжэтэ уран зохеолой шангай лауреат.
Мэнэ һаяхан Александр Галсаннимаевичай «Нүүдэлшэд» гэһэн ном гараба, тэрээн тухайгаа иигэжэ хөөрэнэ:
«Чингис хаанай hyyлшын үри hадаhан болохо Лигдэн хаанай Ехэ Монгол гүрэн түрэеэ алдахысаа алдаhанай удаагуур, XVII зуун жэлэй эхин багта монголой дайдаар ехэ хёморол yзэгдэhэн байна. Манжын хаан Урда Монголые таhалжа мэдэлдээ оруулба. Тиигэжэ байхада, монголой хаашуул өөhэд хоорондоо эбээ таhаржа, шэрээ, hуурияа буляасалдажа, дайлалдажа эхилhэншье.
Бошогто хаанай буhалгаан,
Сайн хаанай самаргаан,
гэжэ тyyхэдэ нэрлэгдэhэн энэ үймөө сагта, Халха ,Монголой дайдаар ажамидаржа байhан олон тоото отог зон ами наhаяа абархын, амгалан байдал олохын тула орон нютагаа орхижо, Ара Монголой дайда руу тэрьедэжэ гараhан (ехэнхидээ мүнөөнэй Буряадай урда аймагуудай газар дайда болоно). Тиин, бүлэг бүлэгөөрөө наашаа гаража ерэhэн нүүдэлшэдэй ябадал аяар зуугаад жэлэй хугасаа соо, 1720 ондо Хитад Ород гүрэн хоёрой хоорондохи хилын хаагдатар шахуу үргэлжэлhэн. 1630 ондо Сэцэн хаанай хушуунhаа аха дyy болохо долоон нүхэдөө дахуулжа гараhан сартуул обогой түрүү сайд Хүлэгэ гэгшэ энэ ехэ нүүдэлэй эхи табиhан гэжэ түүхын номууд соо хэлэгдэдэг.
«Нүүдэлшэд» гэжэ баримтата туужа соогоо сартуулнуудай болон бэшэшье отог зоной хайшан гэжэ наашаа бодхуултажа гараhан, харгы замайнь хүнгэн бэшэ байхые харуулхаа hанааб. Ном соо түүхэдэ дурсагдаhан Хүлэгэ өөрөө, тиихэдэ тэрэнэй ганса хүбүүн Олто, Ахилай гэгшэд дурсагдана, энээнhээ гадуур авторой зохёоhон ондоо нэрэнүүд олон байха. Эндэ ганса сартуулнуудай орёохон харгы зам бэшэ, мүн hүүлдэ хойноhоонь нүүжэ гарааша бэшэ бүлэг зонуудтай тохёолдоhон үйлэ ушарнууд хамтарагдажа, нэгэн доро болгогдожо харуулагдана. Автор өөрөө энээние ехэ алдуу тээшэ тоолоногүй, юуб гэхэдэ,
түүхын номуудые шэнжэлжэ байхада, нүүдэлшэдэй олон ушарал, ябадалнуудынь хэзээ хойно, нүүжэ ерээшэдэй аман хэлэнhээ саарhан дээрэ бэшэгдэжэ абтаhан хадаа, худхаляа холёотой, домог түүхэ болошонхой хэбэртэй. Yнэн, сэхэ руунь бэшэхэ гэхэдэ, түүхын баримта болохо хэрэгсэл тон бага, үгы тооной байна. Теэд яахаб, аяар хэзээ заяанда, XVII зуун жэлдэ танигдаа мэдэгдээгүй дайда руу бүлэг бүлэгөөрөө тэрьедэжэ гараhан зоной харгы замынь адли тооной байгаа бэшэ гү.
Сартуулнуудые Монголой газар дайда руу Чингис хаанай үедэ Дунда Азиhаа асарагдаhан зон гэжэ зарим эрдэмтэд хэлэhэн байдаг, тиихэдэ энээниие буруушааhаншье эрдэмтэд бии юм. Би гэхэдэ, түрүүшын эрдэмтэдэй хэлэhыень зүб руунь тооложо, өөрhөө гэжэ сартуулнууд тухай домог зохёожо оруулаад, энэ зохёолоо баримтата, уран hайханай туужа гэжэ нэрлээ хүм».
«Буряад хэлэ Буряад Уласта сахин хүгжөөхэ» госпрограммаар дэмжэгдэһэн номуудые эндэ харахада болохо.
