Хяагтын музейн тогтоһонһоо хойшо хадгалгын үрөөндэ хоёр зуугаад буу зэбсэг, сэрэгүүдэй хубсаһан г.м. арбан найма - арбан юһэдэхи зуун жэлэй соёлой хүшөөнүүд байдаг. Энэ коллекци гурбан таһагһаа бүридэдэг: хутага-шүбгэ, буу, сэрэгэй хубсаһан.
Ганса манай Россиин Кавказһаа бэшэ, харин Япон, Хитад , Турци гэһэн олон гүрэнүүдһээ ерэһэн экземплярнууд байна. Эдэ музейн гэршэгүүд үмсын хүнүүдһээ, элдэб байгуулгануудһаа бэлэг болон ороһон, музейн мүнгөөр абтаһан. Буугай коллекци 1890 онһоо суглуулагдаа. Жэшээнь, япон һэлмэ 1890 ондо хупец Лушниковай дүү хүбүүн музейдэ бэлэглээ. Эгээ түрүүшээр бии болоһон кавказ пистолет үнөөхил баян наймаашан Лушниковай дүү дамжуулаа. Тэрэ сагта хэһэн буунууд, зэбсэгүүд ондоо байдаг, өөрын маягаараа, гоёлтоороо илгардаг. Тэрэ пистолетэй гарай барюул яһаар хэгдээтэй, ямаршье ондоо буутай адли бэшэ гэжэ тэмдэглэхээр. Буунай хушуу, табилалтаниинь шара түмэрөөр бүтээгдэнхэй. Буунуудай олонхинь мэдээжэ буунуудай фирмануудай тамгатай: Тула, Сестрорецк, Ижевск г.м. заводууд. Манай музейдэ гуулин бууһаа эхилээд, пушкашье, «Максим» пулемёт, револьвер бии. 1934 ондо Коробенков гэжэ партизан ехэл һонирхолтой буу өөрөө хээ һэн. Буунай ама уһан соо ябадаг трубагаар хэгдэнхэй. «Стреча 1-го Мая первон парьтиз большевитская – штурма», - гэжэ барюулайнь баруун талада һиилэжэ бэшэгдээтэй.
Энэ хутага-шубгын коллекцида олон янзын һэлмэ, томо хутаганууд, һүхэнүүд, хадхуурнууд, шпаганууд табяатай. Һэлмэнүүд 1904-1905 оной ород-япон дайнһаа асарагдаһан. Үшөө музейдэ 1890 ондо Наквасин гэжэ Троицкосавск хотын хүнһөө ороһон шпага бии. Һонин юумэниинь – барюул дээрээ «Виватъ Екатерина» гэжэ хоёр хэлэн дээрэ (ородоор ба франс хэлэн дээрэ) уранаар һиилэжэ бэшээтэй. Үшөө нэгэ һайхан зэбсэг өөрын байра эзэлдэг- Златоустовскын буугай фабрикын һэлмэ.
Хүн зоной эгээ ехээр һонирхол татадаг гэхэдэ - немецкэ кинжал-хутага болоно. Тэрэниие манай Новодесятниково тосхоной, СССР-эй Герой Баннов Павел Илларионович гар туйлалдаанда илажа, фашист офицерһээ абаһан түүхэтэй.
«Сэрэгэй хубсаһан» гэһэн таһалгада бэеэ хамгаалха хубсаһан – гүримэл кольчуга, түмэр малгайнууд, жаахан гар хүрзэнүүд, ба ондоо 18-20 зуун жэлэй зэбсэгүүд хунэй анхарал татадаг.
