Үнэхөөрөөшье тиимэ. Бэлигтэй буряад басагадай дундаһаа Дугарма Цыреновае дурдамаар. Тэрэ гоёор дуулахаһаа гадна зүжэглэмэл зохёолнуудые бэшэдэг, уласай хэмжээнэй урилдаануудта нэгэтэ бэшэ амжалтада хүртэһэн байха юм. Үндэр хада уулатай Баргажан голойнгоо нэрэ дээрэ үргэжэ ябаһан Дугарматай уулзажа хөөрэлдэһэн байнабди.
- Сайн байна, Дугарма! Шэнэ жэлээр! Үнгэрһэн жэлдэ ямар ажал ябуулаабта? Зохёохы ажалтнай хэр урагшатай байбаб?
- Үнгэрһэн жэлдэ үбшэн тахал таража, бүхыдөө хүндэхэншье һаа, гол түлэб намда ехэ һайн, үрэжэлтэй байба. Аша үрэтэйгөөр ажаллаһанай ашаар аяар 8 шэнэ дуу зохёожо бэлэн болгооб, тиихэдэ өөрынгөө 2 дуунда видеоклип буулгажа, олоной һонорто дурадхааб. Эртэ холын сагһаа энэ болотор хүрэжэ ерэһэн һэер шаалганда зорюулагдаһан дуундаа болон мүнөө сагта ехэ хүгжэнги рэп гэһэн шэглэлээр клип бүтээгээб. Тиихэдэ дуу зохёогшодой, зүжэг бэшээшэдэй дунда үнгэргэгдэһэн урилдаанда түрүү һуури эзэлжэ шадаһандаа хэмгүй ехэ баяртай байнаб.
- Яһала олон дуунай үгэнүүдые болон зүжэгүүдые бэшэһэн байнат. Гуурһа барижа, юумэ зохёохо бэлиг тухайгаа тодоор хөөрэжэ үгыт? Зохёолшоной һургуулида үзэһэн гүт?
- Хурамхаанай Соёлой байшанда ажаллажа байха үедөө түрүүшынгээ зүжэг бэшээ һэм. Нютагтамнай «Театрай хабар» гэһэн урилдаа жэл бүхэндэ эмхидхэхэ һайхан заншал бии юм. Ээлжээтэ энэ наадандаа табиха шэнэ зүжэг бэдэрхэдэмнай, олдохо юм бэшэ. Тиихэдэнь өөрөө гуурһа барижа, нэгэ һүни соо зүжэг бэшэжэрхёоб. Тэрэ найруулгаяа үглөөдэрынь суг хүдэлдэг нүхэдтөө харуулхадамни, тэдэмни угаа ехээр һайшаагаа. Тиигэжэ тэрэ түрүүшынгээ зүжэг найруулан табижа, нютагайнгаа арад зоной һонорто дурадхаа бэлэйбди. Тэрэ гэһээр юһэн зүжэг бэлэн болоод байна. Тэдэнииемни Буряад Уласаймнай арадай театрнууд найруулан табижа, олондо мэдээжэ болгоһон. ВСГАКИ-да «арадай театрай найруулагша» гэһэн мэргэжэл шудалжа гараһан хүм. Мэдээжэ багша Туяна Бадагаевагай ударидалга доро олоһон эрдэм мэдэсэмни зүжэг бэшэхэдэмни, яһала туһатай байдаг.
- Зүжэгүүдээ бэшэхэдээ, удхыень хаанаһаа абажа зохёонобта?
- Бүхы юумэн бидэнэй ажабайдалһаа абтадаг гээшэ ааб даа. Үнэн болоһон ушарнууд дээрэ үндэһэлжэ, зохёолнуудаа найруулдаг гээшэб. Хэзээдэшье хүн зоной һанаа зобоодог асуудалда харюу бэдэрэн, уран бүтээлнүүд найруулагдадаг ха юм. Миниишье зүжэгүүдтэ буряад зоной ажабайдалда ушардаг бэрхэшээлнүүд, инаг дуран, түрэл гаралнуудай хоорондохи харилсаан гэхэ мэтэ үзэгдэлнүүд оронхой.
- Манай нютагта элдэб һайндэрнүүдтэ үнгэргэгдэжэ байдаг концерт наадануудта ехэл үсөөнөөр хабаададаг байнат. Тэрэ ямар ушарһаа бэ?
- Нааданһаа наада дамжан, ходол хабаадажа байхаар ааб даа. Теэд би тиимэ юумэндэ балай дуратай бэшэб. Би нэн түрүүн өөрынгөө тон дуратай юумэ хээд ябадаг гээшэб. Дуулахаяа һанабал, дуулаад, тайзан дээрэ гаража наадахаяа һанабал, наадаад ябахада, зохид байдаг. Ходол хүн зоной нюдэн доро дуулажа ябаха гээшэ баһал өөрын онсо нюуса амаргүй ехэ ажалтай байдаг юм. Тиимэ бэлэн хэрэг бэшэ. Тиимэһээ өөрынгөө ажал аалиханаар хээд ябабал, һураггүй дээрэ байдаг.
- Дуушанай талаар бүтээһэн ажалнууд тухайгаа хөөрэжэ үгыт?
- Нютагайнгаа Соёлой байшанда ажаллажа байха үедөө мүн лэ дуулажа эхилээ һэм. Түрэл тоонто нютагаа түлөөлжэ, элдэб урилдаануудта оролсожо хабаадаха саг ерэдэг һэн. Уласхоорондыншье хэмжээнэй олон урилдаануудта хабаадалсахадаа, түрүү һууринуудыешье эзэлэгдээ. Өөрынгөө зохёоһон, мүн мэдээжэ уран бэшээшэдэй болон хүгжэмшэдэй найруулһан дуунуудые эблүүлжэ, «Абын тоонто - Хурамхаан» гэжэ нэрэтэй согсолбори бэлдэжэ гаргаа хүм. Тиихэдэ үшөө нэгэ суглуулбари болохоор дуунууд бэлэн болонхой. Һаяын сагта тэрэнээ бэлдэжэ, арад түмэндөө бэлэглэхэ һанаан байна. Уран найрагша Баяр Дугаровай алтан гуурһан дороһоо мүндэлһэн «Баргажан Түхэм» гэһэн шүлэг дээрэ, мүн лэ талаан бэлигтэй хүгжэмшэн Лариса Санжиевагай зохёоһон дуунда видеоклип буулгаха түсэбтэй байнаб. Энэ табиһан түсэбэй минии һанаашаар болоо юм һаань, Баргажан голоймнай нэрэ һүлдэ аяар үндэртэ үргэгдэхэ. Шанха үндэр, мүнгэн саһата орьёлнуудтай хада уулануудтай, аршаанта уһа булагуудаар баян үльгэрэй орон мэтэ нютагаа бидэнэй магтан суурхуулаагүй һаа, хэн түүрээхэб даа.
- Аяар 38 жэлэй саада тээ Хурамхаанай нарайлалгын гэртэ нэгэ үдэр алтан дэлхэйдэ мүндэлһэн хоёр басагадые гэртэхиндэнь һэлгэжэ үгөө һэн гээд, хэдэн жэлэй урдахана һураг суу гаража, хүн зониие хүлгөөгөө бэлэй. Тэдэ хоёр басагадай нэгэниинь та болонот. Тэрэ гэһээр танай ажабайдал хэр зэргэ хубилаа гээшэб?
- Түрэл гаралнуудаар олон болооб нэн түрүүн. Тэрэ гэһээр эгсэ хубилһан юумэн үгыл даа. Ажабайдалай асарһан һанаанда ороогүй һонин бэлэг хоёр тээ ажамидаржа байһан гэр бүлэнүүдые нягта харилсаатай болгоо. Бурханай заяагаар нэгэ үдэр хүмүүни бэе оложо, энэ дэлхэйдэ түрэһэн Юлия бидэ хоёр түрэһэн эгэшэ дүү мэтэ харилсаатай болообди. Тиимэ арсалдаата асуудал, хэрүүл шууяан нэгэшье гараагүй. Эндэ бидэ хоёрой эжынэрэй, гэртэхинэй зэмэ үгы. Теэд яахабши даа, болоһон юумэн болоо, үнгэрөө. Бүхы юумэнэй һайн талыень баряад ябаха хэрэгтэй. Түрэһэн эжыдээ ходол айлшалжа байдагби, абатаяа танилсажа ерээ һэм. Харин Юлия гэр бүлөөрөө нютагаа ошожо, ходол айлшалжа байдаг.
- Саг оложо уулзаһандатнай һайниие хүргэнэб. Саашанхи ажабайдалдатнай, зохёохы хэрэгтэтнай амжалта хүсэнэб!
