Тус үзэсхэлэнэй гол сэдэбүүдэй нэгэн хүннү угсаатанай түүхэдэ зорюулагданхай. Буряадай залуу уран бүтээлшэн Лудуп Очиров энэ түсэлдэ гэжэ тусхайтаар хүгжэм зохёожо, нээлгын баяр ёһололой үедэ тэрэнээ гүйсэдхөө.
- «Буряадай хронограф» гэһэн үзэсхэлэндэ хүннүгэй үеын, мүн мүнөө сагайшье 300 гаран үнэтэ зүйлнүүд олоной һонорто дурадхагданхай. Тиигэжэ үе сагай түүхэтэ холбоо харуулагдана, - гэжэ үзэсхэлэн эмхидхэгшэд тэмдэглэнэ.
Манай галабай урдахи III зуун жэлһээ манай галабай II зуун жэл болотор Байгал шадархи газар дэбисхэр дээрэ хүннү гэжэ урдын нүүдэлшэ угсаатан амидардаг байһан гэжэ һануулая. Эгээл энэ угсаатан Хитадай Хань эзэнтэ гүрэндэ дайгаар ороһон ушарһаань Цинь Ши-Хуанди хаан Хитадай Ехэ Сагаан хэрэм бариһан гэжэ эрдэмтэд тоолодог юм.
Буряад ороной дэбисхэр дээрэ хүннү угсаатанай түб хотын һуури бии. Тэндэ олдоһон үнэтэ зүйлнүүдые шэнжэлхэдэ, греко-бактрийска бүдүүд, хүрэл зүүдхэлнүүд, Иран ба Ферганаһаа асарагдаһан шулуунууд дайралдадаг юм. Тиимэһээ хүннү угсаатан Азиин элдэб арадуудаар худалдаа наймаанай ба соёлой харилсаатай байһан гэжэ тобшолол хэхээр.
