"Наратай байтаараа шүүдэрлээшэ,
Нарин тохойтой Баргуужан..."
Эгээл эдэ дулаахан үгэнүүдээр ямаршье уулзалга эхилдэг. Боолон түмэрhөө эхитэй, Бархан уула түшэгтэй, Буха ноён мүргэлтэй үргэн сагаан Баргажан голой дууша, шогууша, шүлэгшэ зонhоо бүридэhэн фольклорно “Баргуужан" ансамбль тухай уран үгөөр бэшэхэ дуран хүрэнэ.
Зорилгоёо бэелүүлээ
Олон жэлэй туршада иимэ ансамбль бии болгохо хүсэлтэй ябаhан зорилгоёо 2020 оной намар манай хүтэлбэрилэгшэ Балданова Энгельсина Пурбоевна бэелүүлһэн байна. Тэрэ намар нютаг зоноо эмхидхэhэн "Намарай суглаан" гэhэн уулзалгада ошожо, "Баргуужан" гэжэ ансамбль бии болоо гэжэ бэеэ харуулаабди. Ямаршье юумэ эхилхэдэ, ехэ хүшэр байдаг гэжэ мэдэнэбди. Түрүүшын hарануудта өөhэдөө байра түлэжэ байгаад, репетици хэгдээ. Олон зон ерээд, hөөргөө гаража ябаа. Дуулаха, ёохор хатарха дуратай зон мүнөө суглараад, Буряад Уласай номой сангай байшан соо уулзажа, бурханhаа үгтэhэн бэлиг талаантай Аргада нютагай Аюша Дабаевичтай ехэ гоёор репетици хэжэ байнабди.
Түрэл нютаг, хэлэн, заншал гурбанаа алдаһан хүн мана hохор, дүлии балай хүнтэй адли гэдэг юм даа. Мүнөө сагта түрэлхи хэлэеэ мартажа байhан зон олошоржо байна. "Би буряад хэлэеэ мэдэхэ, арадайнгаа ёhо заншалые сахиха буряадби", - гэжэ омогорхохо, сэдьхэхэ хүнүүд манай дунда үсөөржэл байна. Хүн бүхэнэй оролдоогүй hаань, саашадаа ехэ хүшэр байха гэжэ hанагдана.
Бултадаа оролдожо, энэ ехэ шухала асуудалаа шиидхэжэ, уян hайхан буряад хэлээрээ урин зөөлэнөөр хөөрэлдэжэ ябаял гэжэ уряалнабди.
Энэ дэлхэй дээрэ юуншье мүнхэ бэшэ. Шэнэ юумэн хуушаржа, мартагдажа, хүнэй сэдьхэлые хүдэлгэхэеэ болидог гээшэ.
Мүнөө сагай хубилан шэнэдхэлгын үедэ урданайнгаа ёhо заншалнуудые hэргээжэ, баргажан буряад хубсаhаяа ёhо соонь оёжо үмдөөд, Баргажан голойнгоо сэнтэй үгүүлэл сахижа, мартагдаhан урданай дуунуудаа өөрын нютагай хэбээр татан дуулажа, зоной дунда үргэнөөр тараажа, баян дэлгэр нютагайнгаа түүхэ үзэжэ, арадай аман зохёол суглуулха хэрэгтэ хубитаяа оруулжа, олон жанрнуудые (оньhон үгэ, таабари, түүхэ, онтохо, үльгэр, ябаган зугаа, угай домог) суглуулжа хэрэглэхэ ехэ шухала зорилго урдаа табяад, "Баргуужан" бүлгэм урагшаа дабшана.
Зохид урин шарайтай, зоригтой, хүсэ шадалтай хүтэлбэрилэгшэ Энгельсина Пурбоевна олон тээhээ бэлиг шадабаритай хүн байна. Һур харбалгаар мүрысөөнүүдтэ хабаададаг, скандинавска ябадалда зониие hургана, "Волонтёры культуры" гэhэн бүлгэмдэ үнинэй ябана. Бидэнээ баhа хойноо дахуулаад, дуу дуулахаhаа гадуур хүн зондо хэрэгтэй олон юумэндэ hургана.
Манай амжалтанууд
Нёдондо Байгал далай ошожо, баруун тээhээ ерэhэн айлшадта ород, буряад дуунуудые дуулажа, арадайнгаа соёлтой танилсуулаабди. Байгалай эрье дээгүүр, хада шугы соогуур бог шорой суглуулаабди. Мүнөө жэл "Волонтёры культуры" гэhэн жасада орожо, ажабайдалай урасхалтай жэгдэ алхалнабди. Олон янзын hонин, туhатай хэрэгүүдые эмхидхэхэ шадалтайбди. Доодо Саянтада болоhон hур харбаанай нааданда эдэбхитэй хабаадалсажа, магтаал соло мэргэшүүлдэ дуулаабди.
"Хүүеэ майхан, хүүеэмай,
Хүүе хүүеhээр ерэбэ даа".
Энээнhээ гадна жэл соо ехэ олон мүрысөөнүүдтэ хабаадажа, шангуудта хүртөөбди.
2021 ондо "Алтаргана угтангаа" мүрысөөнэй "Буряад хүнэй нэгэ үдэр" шатада Баргажанай аймагта тогоо хайшан гэжэ нэрэдэг бэ гэжэ зүжэг харуулаад, түрүүшын туршалга гэhэн диплом абаабди. "Алтан гургалдай" гэhэн мүрысөөндэ бүлгэмэй дуушад - Альбина Лодоева, Валентина Будаева, Альбина Ламатханова гэгшэд хабаадажа, дипломуудаар шагнагдаа. Үндэр наhатай ирагуу найрагшадай дунда В. Будаева 2-дохи шатын дипломоор шагнагдаа.
Январь hарада Москва хото ошожо, уласхоорондын "Новогодняя Москва", "Все мечты сбываются" мүрысөөнүүдтэ хабаадажа, 3-дахи шатын 2 дипломоор шагнагдаабди, кубогта хүртөөбди.
Шэнэ жэлдэ Э. П. Балданова Баргажанай үншэн үхибүүдэй байра ошожо, бэлэгүүдые, амаршалгануудые барюулаа.
Апрелиин 30-да Баянгол нютагта уласхоорондын спортын мастер Жаргал Дондуповай мүнхэ дурасхаалда зорюулагдан эмхидхэгдэһэн дүрэ буляалдаата барилдаагаар тэмсээндэ ошообди. Баргажан голойнгоо дуунуудые дуулажа, нютаг зоной халуун альга ташалганда хүртөөбди. Мүн тиихэдэ Майн 1-дэ Баргажан нютагта үнгэргэгдэhэн hайндэртэ хабаадалсажа, дайнай дуунуудые дуулаабди. Майн 5-да ветерануудай коллективүүдэй фестивальда хабаадажа, дипломдо, 3000 түхэригэй үнэмшэлгэдэ хүртөөбди.
Майн 20-до үнгэргэгдэhэн бүхэсоюзна онлайн мүрысөөндэ хабаадабабди. Дүнгүүд hүүлдэ гараха. Мүнөө майн 28-да үнгэргэгдэхэ Буряад Уласай дууша коллективүүдэй мүрысөөндэ хабаадахаяа бэлдэжэ байнабди.
"Баргуужандаа" дуратай
Энэ бүлгэм соомнай элдэб наһанай зон сугларжа, сүлөө сагаа үнгэргэдэг. Бүхы наhаараа соёлой, болбосоролой талаар ажал хэһэн, тоглолтонуудта хабаадаhан зон мүнөө хүндэтэ амаралтада гараад, өөрынгөө бэлиг шадабариие залуу үетэндөө дамжуулжа, мартаhан юумэ hануулжа, мэдээгүйе мэдүүлжэ ябаhандань, ехэ hайшаалтай. Буряадай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ Альбина Базаровна Ламатхановагай багажа соохи олон- олон материалнуудтай танилсажа, Баргажан голойнгоо дуунуудые сээжэлдэн дуулажа байнабди.
Зэрэлгээтэ Зэдын басаган Мария Аюшеевна Бадмажапова 16 жэлэй туршада Баргажанай Соёлой байшанда хүдэлhэн юм. Баргажан нютагай түүхэ ехэ гоёор мэдэдэг. Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ Мария Аюшеевна ямаршье тоглолто эмхидхэжэ шадаха хүн. Мүнөө хүдөө нютагуудаараа ябажа, тоглолтонуудые харуулхыемнай уряална.
Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, эмээлтэ хазаартые багтааха шадалтай дуушан Жамсаран Бубеевич Лубсанов, "Баргажанай Басков" гүүлэһэн Станислав Уланович Потхоев гэгшэд нютагтаа ехэ мэдээжэ юм даа. Дуунда дуратай наhатайшуул Баярто Батуевич Гомбоев, Галдан Цыжипович Цыденов, Даши - Дондоб Цыжипович Будаев ансамблииемнай шэмэглэнэ.
Нютаг олон басагаднай hайхан шарайгаа дэлгэжэ, сэдьхэлэй оёорhоо угалзатан гараhан хүгжэм дуугаа уhан шэнги урдахуулжа, хүдөө талынгаа уужам үргэниие магтажа, "Баргуужан" бүлгэмдөө дуратай ябадаг.
Августын 13-14-дэ үнгэргэгдэхэ hүн далайн hайндэртэ хабаадалсаха зорилготой бэлдэжэ байнабди.
Нэгэ амяар юумэеэ хэдэг, нэгэ үгөөр бэе бэеэ ойлгодог болоhон "Баргуужан" бүлгэмэйхид өөрынгөө мүнгэ гаргажа, хубсаhа хунар оёно. Һургажа байhан уран һайханай хүтэлбэрилэгшэдэ, хүгжэмшэндэ мүн лэ өөһэдын суглуулһан мүнгэнһөө салин түлэдэг юм. "Баргуужан" бүлгэмэй гэшүүд замай холо руу шэртэжэ, түрэл нютагайнаа нэрыень дээрэ үргэжэ, hанаhандаа хүрэжэ, hарбайhанаа абажа, хүгжэлтын харгыгаар омог дорюун дабшана!
