Хото хүдөөгэй 500-гаад хабаадагшадай дунда БГУ-гай ветерануудай «Дуулан ябанабди – С песней по жизни» гэжэ бүлгэм байгаа. Эгээл олон тоотой, 20-ёод дуушадтай бүлгэмнай 1-дэхи һуурида гаража, 10 мянган түхэригэй мүнгэн шан абаа. Хүтэлбэрилэгшэмнай - Россиин болон Буряадай соёлой габьяата ажал ябуулагша Вера Матвеевна Мантатова, концертмейстернай – Сергей Куприянович Рымарев юм.
Бэлигэй дээжэ
Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда Сибириин сэрэгшэдэй баатаршалга тухай «Сибирские дивизии» (үгэнь П. Дорофеевэй, хүгжэмынь В. Алексеевэй) гэжэ шэнэ дуу сээжэлдэһэн байгаабди. Тэрэнээ мүнөөнэй бодото байдалда тааруулжа, халта шэнэлээд, хубилгаад гүйсэдхөөбди. Эхиндэнь хүгжэмэй пролог: В. Алексеевэй «Ветераны поют о судьбе поколений» гэжэ дуунай 1 бадаг дабталгатайнь, эсэстэнь буряад хэлэн дээрэ поэтическэ эпилог зэдэлээ:
Аюулта дайнай утаан тунажа,
Амгалан байдал тогтог лэ!
Баатар хүбүүднай тоонтодоо бусажа,
Буряад ороноо үргэг лэ!
Шагнагшад, жюриин гэшүүд ха- луун альга ташалгаар дэмжээ.
Манай хоор дуулан ябаhаар 20 жэл болохонь. Ойн баяртаа бэлэдхэл эхилээбди. Бэлигтэй багшын hайгаар яһала хүл дээрээ гараһан, борьбо дээрээ бодоһон бүлгэм гэжэ тоотойбди. Дууша нүхэд тухайгаа нэгэтэ бэшэ «Буряад үнэн» сониндоо бэшээ һэм. Теэд мүнөө минии гол зорилго гэхэдэ, 18 жэл манай хоор хүтэлжэ ябаһан Вера Матвеевна Мантатоватай танилсуулха. Россиин габьяата артист, Буряадай Оперо болон баледэй театрай гол дуушан Ольга Жигмитовагай, мүн энэ театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ В.А. Рыловой үүсхэлээр Вера Матвеевнагай зохёохы замайнь, тэбхэр 50 жэл соо хэһэн ажалайнь дүн харуулһан тоглолто үнгэрөө. Энэ үүсхэлыень омогорхон бидэ дэмжээбди, ехэ баярланабди!
Хүндэтэ багша тухайгаа бэшэхын урда нам һуужа, хоюулаа хөөрэлдөөбди. Баян намтартай эхэнэр байна. Алтан дэлхэйдэ мүн- дэлһэн, хүлөө шоройдоһон, заяа һүлдыень үргэһэн тоонтонь хэбэд номхон Хэжэнгэ болоно. 1948 оной январиин янгинама хүйтэндэ, гахай жэлдэ түрэһэмби гэнэ. Бухарин Матвей Мантатович ба Ирина Фёдоровнагай гэр бүлэдэ эрхэ бэрхээр үндыгөө. Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ дунда һургуулида һайн һураа, мүн хүгжэмэй һургуулида ябажа үрдидэг байгаа.
Эрилтэ ехэтэй эрдэмэй гуламтада
Вера басаганай 7-дохи ангиин байхада, хайрата эжы аба хоёрынь хойно хойноһоонь наһа бараа. Үн- шэн хэнзэ хүүхэн уй гашуудалда абтаашье һаа, эхэ эсэгынгээ этигэл найдабари дүүргэжэ, 8 класс бэрхээр түгэсхөө. Баяндайһаа үеэлэнь ерэжэ, саг зуура байлсаад, удангүй бусаа. Бэеэ хүсөөгүй, 15-тайхан Вера хүсэл зоригоо зангидаад, хэсүү байдалаа гаталжа, хоёр нүхэр басагадаараа - Вика Батомункуева, Мила Очиржапова гэгшэдтэй 1962 ондо Улаан-Үдэ хотын Чайковскиин нэрэмжэтэ хүгжэмэй училищиин оюутад болоо. Тон шуналтайгаар номоо үзэдэг, эрмэлзэлтэй В. Бухаринае 1-дэхи курсын һүүлдэ Москва хото путёвкоор эльгээгээ. «Ямараар баярлаа гээшэбиб», - гэжэ уяран багшамнай хөөрөө. Тэрэ үедэ Дамдин Ширапович Яхунаев училищиин захирал ябаа, Вячеслав Баяндаевич Елбаев, Клим Карпович Миткинов гэгшэд захиралай орлогшод – агуу- ехэ багшанар байгаа.
- Оюутадтаа ёһотой һайнаар хандадаг һэн. Буряад Республикын соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Ленинградай консерватори дүүр- гэһэн эрдэмтэй, дүршэлтэй багша Анастасия Алексеевна Манжигеева дүрбэн жэл намда заагаа. Мүн бэшэшье багшанарай дулаан хандаса мэдэрдэг, ойлгодог байгааб. Эхинһээнь һуралсалаймнай эрилтэ ехэ шанга һэн. Би юрын жаргалтай хүмби, олон сахюусадтайб, орёо хүшэр сагта сэсэн мэргэн, оюун ухаатай, һайхан сэдьхэлтэй хүнүүд Дара эхэ мэтэ түргэн гараа һарбайдаг, туһалдаг бэлэй... Багшанарни, нүхэдни үншэн намайе хайрладаг, һанаагаа зободог байгаа бшуу даа. Наһан соогоо эдэ зоноо дурсан, сэдьхэлдээ хадагалаад, һайниие һанажа, урмашан ябадагби. 1960-аад онуудаар манай стипенди 18 түхэриг байгаа, 2 түхэригөө хамтынгаа байрада түлэгшэ һэмди. Ондоо тэдхэмжэгүй, мүнгөөр ядалсахадаа, һуралсалһаа гадуур ото хүдэлдэг байгааб. Тиигэһээр залгалаа жэлнүүд яаралтай үнгэрөө, - гэжэ Вера Матвеевна дурсаба.
Холын Ленинградта
1967 ондо Бухарина В.М. хүгжэ- мэй училиши эрхим һайнаар дүүр- гээд, «руководитель хора, преподаватель музыкально-теоретических дисциплин» гэһэн мэргэжэлтэй болоод, Мухар-Шэбэрэй Суулга нютаг хүдэлхэеэ ошохо гээ... Харин Буряад Уласай Соёлой яаман бэр- хээр һураһан Вера Матвеевнае Ленинградай консерватори эльгээгээ. Хэжэнгын дайдын, Ойхоной, Оһын сахюусад оролдосотой хүүхэндээ дахин харгы замыень заагаа ха. Энэмнай 1862 ондо нээгдэһэн Россиин эгээ түрүүшын хүгжэмэй дээдэ һургуули болоно. 1967 ондо орон дотор Октябриин хубисхалай 50 жэлэй ойдо дашарамдуулан, хото хүдөөгөөр хубилган шэнэдхэлгэ болоо. Ленинградта томо гэгшын Октябриин соёлой байшан нээгдээ һэн, тиишээ дуратай гүйлдэдэг, баяр зугаа дэлгэдэг байгаа.
Вера Матвеевнагай тэмдэглэ- һээр, залуу наһан, залитай үе, сог жабхалан, аза хубиин хото - Ленинград! Нева мүрэнэй эрьедэ олон нюуса өөртөө нээгээб. Мэдээжэ эрдэмтэ багшанарай хэшээлнүүд үльгэр мэтэ һонирхолтойгоор үнгэрдэг бэлэй. Совет гүрэнэй 15 республикын хүбүүд басагад эбтэй зүбтэй дээдын мэргэжэл абаабди. Консерваторидо Галина Романовна Лившиц-Озёрская гэжэ училищиингаа багшатай уулзаад, ехээр баярлааб. 5-дахи курсда заочно һуража байгаа. Намдаа ехэ туһалдаг, сэнтэй заабари үгэдэг һэн. Галина багшынгаа хэлээшээр абьяас бэлигтэй Александр Иванович Крыловой хоорто дуратайгаар репетицидэ ябадаг байгааб. Ленинградай- Санкт-Петербургын консерваториин профессор, мэдээжэ дирижёр Александр Иванович гүнзэгы мэдэсэ, эрдэм ухаа үгөө, дүршэлөөрөө хубаалдаа. Тэрэ үедэ хүгшэн эжынгээ аша туһаар нютагһаа холо байһан басаган түрэһэн абатаяа харилсажа, мүнгэн тэдхэмжэ абажа эхилээ. Пётр Мадонович Борголов эсэгэнь олон жэлдэ Хориин дунда һургуулида, ондоо аймагуудай һургуулинуудта директорээр, удаань Буряад Респуб- ликын эрдэм гэгээрэлэй сайдай орлогшоор хүдэлөө. Юрын һайн зантай, бэрхэ хүн байгаа гэлсэдэг.
Тиин 1972 ондо В.М. Бухарина холын хотодо консерватори дүүр- гээд, түрэл Улаан-Үдэеэ бусажа ерээ. Соёлой яаман дээдэ гарай хүгжэмшэниие Зүүн Сибириин соё- лой дээдэ һургуулида багшалхыень зууршалаа, теэд Вера Матвеевна арсаад, түрэл училищидаа зүдхэн ороод, 40 гаран жэл тэндээ амжалтатай хүдэлөө.
