Июлиин 1-дэ Эрхүү, Амарай можонуудай, Үбэр Байгалай, Хабаровска хизаарнуудай, Яхадай болон Буряадай 150 гаран дархашуул сугларжа, бэе бэетэеэ танилсаха, дүй дүршэлөөрөө хубаалдаба. Тус хэмжээ ябуулга июлиин 1-дэ Театральна талмай дээрэ баярай оршондо эхиеэ абажа, саашадаа 2 үдэрэй туршада үргэлжэлхэ юм.
Шэнэ онол аргануудтай танилсаха
-Дүршэл ехэтэй дархашуул болон энэ харгыда һая гараһан гүлмэр залуу уран гартан нэгэ газарта бултадаа сугларжа, бэе бэеынгээ ажалнуудые хаража, бүтээхэ онол аргануудыень халан абажа, мүн тиихэдэ дарханай нюусануудтай танилсаха гэһэн зорилготой хэмжээ ябуулга. Тус уулзалгын хахадһаа ехэ сагынь эрдэмэй-практическа хуралдаанда зорюулагдана. Уран дархашуулай бүтээлнүүдтэй танилсаха арга байхаараа байха. Тон түрүүшынхиеэ эмхидхэгдэһэн энэ хуралдаамнай саашадаа 4 жэлэй нэгэ дахин боложо байһай гэһэн хараа бодолтойбди, - гэжэ Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева хэлэбэ.
Түрүүшын хуралдаанай хүндэтэ айлшад боложо, мэдээжэ дархашуул ерэхэ юм. «Уран гарта Алас Дурна» («Дальний Восток мастеровой») гэһэн можо хоорондын урилдаанай 4 удаа илагша Алексей Зимников, Эрхүү можодоо, мүн гадууршье мэдээжэ уран зураашан, дизайнер Анжелика Алсаткина, Алтайн хизаарай арадай дархан, Юрэнхылэгшын шангай лауреат, Ород Уласай Уран зураашадай холбооной гэшүүн Михаил Бывших гэгшэд хүрэжэ ерэхэдээ, үнэтэ хэшээлнүүдые үгэбэ.
Тус хуралдаанай түрүүшын үдэр Х.Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театрай ордондо, Үндэһэтэнэй номой санда болон Ц. Сампиловай нэрэмжэтэ уран һайханай музейдэ мастер-классууд үнгэргэгдэбэ. Июлиин 2-то «Уран дархан» гэһэн дэлгэсэ нээгдэжэ, олоной һонирхол татаба. Тус выставкэдэ нютагаймнай дархашуулай эрхим бүтээлнүүд дэлгэгдэбэ. Энэ дэлгэсэ Буряад Уласай 100 жэлэй ойн баярые угтуулан эмхидхэгдэнэ.
Угай бэлигтэн
Дархашуул гээшэмнай эгээл урданай, дээдэ үеһөө дамжан ерэһэн заншал сахижа ябаһан зон гээшэ. Энэ бэлиг эсэгэһээ хүбүүндэнь гү, али басагандань дамжан ерэдэг гэжэ булта мэдэнэбди.
-Мүнөө Буряадтамнай 354 дархашуул тоологдоно. Энэмнай гансал бүридэлдэ абтаһан, олзын хэрэг эрхилдэг уран гартан болоно. Заншалта урлалнай энэ зандаа үеһөө үедэ дамжажа байһай гэһэн гол зорилго урдаа табинабди. Тэрэнэй саана олзын хэрэг һуурияа эзэлнэ. Угаар дамжаһан заншалнай мартагдабал, бусад юумэнүүднай үгы болохол, - гэжэ Соёлма Дагаева тэмдэглэнэ.
«Дархашуулай хани барисаан» гэһэн уран гартанай хуралдаанда хабаадагшад ямар бэ даа нэгэ өөрынгөө бүтээлтэй ерэнэ. Жэшээнь, мэдээжэ уран гартан Алла Павлова энэ хэмжээ ябуулгада оролсохо гэжэ Ямандага бурханай дүрсэ бүтээһэн байна.
-Холо ойроһоо бууһан дархашуултай болон тэдэнэй бүтээлнүүдтэй танилсаха арга олдобо гээшэл даа. Бидэ, дархашуул, ходол шэнэ юумэ бэдэржэ, шудалжа байдаг зон гээшэбди. Хэдэн жэлэй туршада толгойдоо эрьюулжэ байһан һанаан бодолшни иимэ дэлгэсэдэ ябахадаа, гэнтэ тодо эли болодог. Бидэ нүхэртэеэ хоюулаа нэгэ ажалтай зомди. Үхэрэй эбэр хэрэглэжэ, буряад хүүхэлдэйнүүдые хэжэ эхилһээрнай, яһала ехэ саг үнгэрөө. Мүнөө бидэнэр 40 сантиметр үндэртэй Ямандага бурханай дүрсэ бүтээгээбди. Арһаар, бүдөөр, мүн тиихэдэ хээ сохижо гоёогообди. Тэрэ бурхан нэгэ гартаа ооһор, харин нүгөө гартаа хүнэй яһан бэе баринхай харагдана, - гэжэ гартаа угаа дүйтэй дархан Алла Павлова хэлэнэ.
Һүүлэй үедэ арад зон урданайнгаа заншалта урлалда яһала эльгэтэй болонхой. Дархашуулда зорюута захил хэжэ, гэрэй эд бараа, гоёолто зүүдхэлнүүдые бүтээлгэдэг болонхой. Буряадаймнай уран гартан үргэн ехэ Эхэ орон дотороо, мүн гадууршье мэдээжэ болонхойнууд. Юрын хүндэ энэ бэлиг ерэдэг бэшэ, харин аяар дээдэ үеһөө угаа дамжан буудаг ха юм даа. Хүхэ мүнхэ тэнгэриһээ заяагдаһан бэлиг шадабарияа хэрэглэжэ, хүн зоной ажабайдал хүнгэдхэхэ, уран һайханай талаар хүнэй нюдэ хужарлуулха үршөөлтэй юм даа уран бэлигтэн.
Яхад арадай мүнгэшэ дархашуулай суута зүүдхэлнүүдые, Амарай хизаарай, Хабаровска можын үсөөн тоото арадуудай түлөөлэгшэдэй уран гартанай загаһанай арһаар, яһаар бүтээһэн хэрэгсэлнүүдые, Эрхүүгэй, мүн Буряадайнгаа алташа, мүнгэшэ дархашуулай уран гараар бүтээгдэһэн урлалнуудые үзэхэеэ ерыт. Хуралдаанай һүүлшын үдэр Хубисхалай талмай дээрэ ехэ гэгшын дэлгэсэ-яармаг ажалаа ябуулха юм байна.
