Үргэн олониитэдэ яһала мэдээжэ боложо ябаһан уран зохёолшо, лама Алексей Тенчой гэгшын туужануудай гурбан боти согсолбориие февраль һарын эхеэр Москвагай “Ридеро” хэблэл “нара харуулаа”. Үнгэрһэн үбэл Алексей Буряад Уласай Үндэһэтэнэй номой сантай харилсаа байгуулжа, номуудаа бэлэг болгон дамжуулаа һэн. Тиимэһээ номой санда уран зохёолшын бүтээлнүүдэй үзэсхэлэн дэлгээгдэбэ ха юм.
- Манай номой санда Алексей Тенчойн аяар 44 ном бии. Виртуальна аргаар эмхидхэгдэһэн тэрэ номуудайнь үзэсхэлэн ехэ олон уншагшадые һонирхуулна. Уншагшаднай зорюута ерэжэ, номуудыень абажа уншана. Мэнэ һаяхана, танай ерэхын урда тээ нэгэ эхэнэр аяар 5 номыень абаад ошоо. Энэ үзэсхэлэн нэмэгдэн, үргэлжэ дэлгээгдэжэ байха - уран зохёолшо шэнэ номуудаа эльгээжэл байхаб гээд найдуулаа, - гэжэ уран зохёолой таһагай ахамад библиотекарь Людмила Макарова хөөрэнэ.
Алексей Тенчойн номууд хизаар ороноо шэнжэлэлгын таһагта бүри олоор табигданхай. Өөрөө Алексей Москва хотодо ажаһуудагшье һаань, тэрэниие буряад уран зохёолшо гэжэ олониитэ танидаг болонхой. Энэ хүмнай 40-өөд наһандаа аяар 70 гаран ном хэблүүлэн гаргаад байна.
Эхин дээрээ...
Үргэн шэглэлэй олон-олон бүтээлнүүдые зохёожо байһан автор оройдоол 2004 онһоо ном бэшэжэ эхилһэн юм. Эгээл тэрэ үедэ Чод гэжэ шэдитэ номнол тухай хөөрөөнүүдэй түрүүшын согсолбори хэблүүлһэн.
- Эдир залуу наһандамни уран зохёолдо һонирхол бии болоһон юм. Үнгэрһэн зуун жэлэй 80-яад онуудай һүүл багаар Агын дасанда хубарагаар ороод байхадамни, 100 гаран наһатай ламанар байдаг һэн. ГУЛАГ-ай хатуу шэрүүниие өөр дээрээ үзэһэн ламанар “арадай дайсан” гэжэ хардуулан хашуулан байхадаа, өөһэдынгөө шэлэһэн номнолдоо урбаагүй, олон жэлдэ түрмэ түлшөөр хаагдажа зобобошье, нютагаа бусаад, дасандаа алба хэжэ, арад зондоо туһа асаржал байгаа. Би эдэ үндэр түрэлтэ ламанарай хажууда буддын номнол шудалжа эхилһэндээ ехэ баясадагби. Үдэшэндөө бидэниие, арбаад эдир ламанарые, хажуудаа һуулгаад, элдэб түүхэ хөөрэдэг һэн. Эдэ хөөрөөнүүдынь минии ухаанда бүхөөр хадуугдажа, тэдээнииень бэшэжэ, ном гаргаа һэм, - гэжэ Алексей Тенчой хөөрэнэ.
Үнэн харгы олдохо
Аюша Эрдынеев гэжэ лама бии гэжэ дуулаһаншье һаа, танил бэшэ байгааб. Нёдондо улаан нюураараа уулзажа, табан часай хугасаада ехэ һонин хөөрэлдөө хээ бэлэйбди. Энэ хүнэй гүнзэгы эрдэм мэдэсэтэй байһандань, ехэ баясааб. Буддын шажанай гүн ухаан бодолһоо эхилээд, хүн зоной харилсаан, түүхын үйлэ, дэлхэйн һонин үзэгдэлнүүд гээд лэ, үргэн мэдэсэнь гайхуулна.
Буддын шажан тухай эхин мэдэсэ абахаяа һанаһан зон Алексей Тенчойн хөөрөөнүүдые уншахал хэрэгтэй. Уран зохёолшон буддын шажан тухай бултанай ойлгомоор, юрын хэлэн дээрэ, угаа зохидхоноор тайлбарилан бэшэнэ. Буддын шажан бусад үзэлһөө юугээр ондооб - шажанда һүзэгтэй болохын тула юун хэрэгтэйб, юундэ буддын номнол хүн зон шэлэжэ абанаб гэхэ мэтэ асуудалнуудта харюу олохоор. Хөөрөөнүүд соонь юрын хүнэй боро юрьеэнэй байдалаар гүн ухаанай үнэн харюу олдоно.
